Onderzoeksvragen formuleren voor je scriptie?

Heldere onderzoeksvragen zijn het startpunt voor je scriptie. Deze vragen geven richting aan het onderzoek dat je doet en de methode die je kiest. Voor je scriptie heb je twee soorten onderzoeksvragen: één hoofdvraag en meerdere deelvragen. De formulering van beide soorten vragen steekt nogal nauw. Waar moet je op letten om tot een goede formulering te komen? Wij geven je antwoord op die vraag.

Je hoofdvraag is - niet heel verrassend - de belangrijkste vraag waarop je via je scriptie-onderzoek antwoord hoopt te krijgen. Een scriptie-onderwerp is vaak nog vrij breed; met de hoofdvraag maak je concreet wat je precies gaat onderzoeken. De hoofdvraag krijgt meestal een plek aan het eind van je inleiding of theoretisch kader.

Omdat de hoofdvraag vaak nog steeds wat complex is, bedenk je daarnaast een aantal deelvragen. Met behulp van de antwoorden op die deelvragen kun je uiteindelijk de hoofdvraag beantwoorden. Elke deelvraag moet op een bepaalde manier bijdragen aan een antwoord op de hoofdvraag.

Het soort onderzoeksvraag is bepalend voor de onderzoeksmethode die je kiest. Zo zie je bij een verklarende vraag (‘Hoe komt het dat…’) eerder experimenteel onderzoek. Is je vraag meer beschrijvend (‘Waar moet… aan voldoen?’), dan zal je waarschijnlijk literatuuronderzoek doen of enquêtes of interviews afnemen.

Je hoofdvraag formuleren vergt de nodige aandacht. Deze vraag moet aan meerdere eisen voldoen. Belangrijk is vooral het volgende:

• Je doet er goed aan om je onderzoeksvragen SMART te formuleren (zowel de hoofd- als de deelvragen). Dit houdt in dat je vragen specifiek, meetbaar, acceptabel, realistisch en tijdgebonden zijn.
• De hoofdvraag is afgeleid van je probleemstelling. De elementen uit je probleemstelling komen er dus in terug.
• De hoofdvraag is slechts één vraag (dus niet: ‘Welke invloed heeft roken na tien jaar op de longcapaciteit bij kettingrokers en wat vinden de kettingrokers daar zelf van?’).
• Maak het zo helder mogelijk. Ga bij elk woord in je hoofdvraag na of het duidelijker kan. Zo kun je ‘op dit moment’ beter veranderen in ‘in 2022’ of in ‘tijdens periode X’.
• Je onderzoeksvraag is een open vraag en is dus niet te beantwoorden met ‘ja’ of ‘nee’.
• Maak je vraagstelling objectief. Gebruik geen woorden die een mening suggereren.

De hoofdvraag kan meerdere vormen aannemen. Hieronder zie je een paar voorbeelden van onderzoeksvragen.

Vraag je je af of je jouw onderzoeksvragen wel goed hebt beantwoord? Geen zorgen! Als je je scriptie laat nakijken door de editors van AthenaCheck, kun je kiezen voor een rode-draadcheck. Dan kijken de editors dit voor je na.