Bronvermelding

Voor het schrijven van je scriptie gebruik je bronnen. Je haalt wetenschappelijke artikelen aan in je theoretisch kader of verwijst naar eerder onderzoek in je discussie. Al die bronnen mag je niet zomaar gebruiken. Hiervoor is een bronvermelding verplicht. Ook moet je dit op de juiste manier aanpakken. Hoe precies? Dat leggen we je uit. Zo voorkom je beschuldigingen van plagiaat of aftrekpunten bij je beoordeling.

Een bronvermelding heeft meerdere functies:

1. De lezer kan checken waar jij je informatie vandaan hebt gehaald. Daardoor kan de lezer bijvoorbeeld checken hoe een onderzoek waarnaar jij verwijst precies in elkaar steekt.
2. Je geeft onderzoekers en andere auteurs credits voor hun werk.
3. Je voorkomt plagiaat. Met de bronvermelding laat je zien dat informatie niet van jou is, maar dat je die aan iemand anders ontleent.

Een incorrecte bronvermelding is iets waar je bij je scriptiebeoordeling op afgerekend kan worden. Het hoeft niet meteen zo te zijn dat je van plagiaat wordt beschuldigd. Maar het is wel belangrijk dat jij volgens de juiste stijl alle bronnen in je literatuurlijst zet.

Is een TED-talk of een foto van internet ook een bron? Zeker! Alles wat eerder door andere mensen is gemaakt of geschreven, geldt als bron. Het maakt daarbij niet uit of het om een wetenschappelijk artikel, een foto of video, een online blog of iets anders gaat.

Welke bron je ook gebruikt, het is altijd belangrijk om deze correct op te nemen in de literatuurlijst. Dit geldt dus ook als je naar een video verwijst of een grafiek overneemt van het CBS.

Er geldt wel één uitzondering op die regel. In je bronvermelding zet je alleen bronnen waarnaar je in de tekst verwijst in de vorm van een citaat of parafrase. Als je informatie hebt afgeleid uit een e-mail, telefoongesprek of privé-communicatie, hoef je de bron niet in de literatuurlijst op te nemen.

Een bronvermelding zie je vaak op twee plekken terug:

1. in de lopende tekst bij het betreffende citaat of de betreffende parafrase;
2. in de literatuurlijst.

Je benoemt de auteur en het jaartal (en eventueel het exacte paginanummer bij citaten) tussen haakjes in de lopende tekst. Daarnaast neem je in de literatuurlijst de volledige bronvermelding op.

Voor de meeste scripties moet je als stijl voor de bronvermelding APA aanhouden. Dit geldt voor vrijwel alle Nederlandse onderwijsinstellingen, behalve voor juridische opleidingen en medische studies.

Je scriptiebegeleider geeft van tevoren aan welke referentiestijl voor jou geldt. Heb je daar niets over te horen gekregen? Informeer er dan zelf naar bij je begeleider of onderwijsinstelling.

Naast APA zijn er diverse andere referentiestijlen. Zo moet je bij juridische opleidingen in Nederland gebruikmaken van de Leidraad voor juridische auteurs.

Nu ben je vast benieuwd hoe een voorbeeld van een bronvermelding eruitziet. Een bronvermelding-voorbeeld in APA-stijl is als volgt:

In de literatuurlijst:

Johannink, R. & Gorissen, I. (2013). Sociale media: factor van invloed op onrustsituaties? Tijdschrift voor de Politie (75)7, 6-9. https://www.politieacademie.nl/kennisenonderzoek/kennis/mediatheek/pdf/88952.pdf

In dit voorbeeld staat een URL. Als er een DOI beschikbaar is, gebruik je die in plaats van de URL.

In de lopende tekst:

Tussen haakjes: (Johannink en Gorissen, 2013)

In de tekst: Johannink en Gorissen (2013)… (bijvoorbeeld ‘Uit onderzoek van Johannink en Gorissen (2013) blijkt dat…’)

Dit bronvermelding-voorbeeld geldt voor een artikel uit een tijdschrift. Refereer je naar een boek, een video of een ander type bron, dan ziet de verwijzing er net wat anders uit. Bekijk vooral het artikel over de APA-stijl om te zien hoe een APA-verwijzing er voor elk type bron uitziet.

Op de bronvermelding voor een website willen we wel nog kort ingaan. We horen vaak dat studenten hier niet zo goed raad mee weten. Van een websitetekst weet je immers niet altijd wie het geschreven heeft of wanneer het is gepubliceerd. Ook kan een websitetekst op elk moment veranderen. Misschien is de websitepagina over een tijdje uit de lucht of staat er totaal andere inhoud op wanneer de lezer van je scriptie naar de pagina gaat.

Om dat laatste op te vangen, vermeld je bij websitepagina’s altijd wanneer je ze hebt geraadpleegd. Je zet daarvoor het volgende in je literatuurlijst:

Geraadpleegd op 19 mei 2022, van https://athenacheck.nl/content/over-ons.

Hoe maak je een goede bronvermelding als er informatie ontbreekt over bijvoorbeeld de auteur of het jaar van publicatie? Gelukkig hebben referentiestijlen daar ook iets op bedacht. Voor alle bronvermeldingen geldt: deze pas je aan als je bepaalde informatie (de datum, auteur, etc.) niet hebt. Hierbij geldt voor APA het volgende:

Geen auteur bekend

Is de auteur onbekend? Begin de bronvermelding dan met de titel. Dus bijvoorbeeld:

De invloed van social media op jongeren. (7 januari 2022). Rest bronvermelding.

Geen titel bekend

Is de titel onbekend? Geef dan een beschrijving van de bron tussen vierkante haken.

Jansen, P. (2022). [blogartikel over de oorsprong van social media]. Rest bronvermelding.

Geen datum bekend

Is er geen datum van publicatie bekend? Schrijf dan ‘z.d.’ op de plek van de datum. Dit staat voor ‘zonder datum’.

Dus:

Jansen, P. (z.d.) De invloed van social media op jongeren. Rest bronvermelding.

Een bronvermelding maken doe je niet zomaar even. Vaak gebruik je voor een scriptie aardig wat bronnen, waardoor je wel even zoet bent met een complete bronvermelding die helemaal volgens de regels is opgesteld. Gelukkig zijn er handige tools die je hier een handje bij helpen.

Zo heeft Microsoft Word een slimme tool waarmee je je bronnen kunt beheren. Deze functie zit al in Word; je hoeft er dus niet iets extra’s voor te installeren. Daarnaast zijn er diverse bronnentools die je apart kunt aanschaffen, zoals Endnote, Papers en Mendeley.

Het idee achter al die referentietools is dat je alle gegevens voor een bron invult op het moment dat je die bron voor het eerst aanhaalt in de tekst. De tool kan dan automatisch de bron op de juiste manier invoeren in je literatuurlijst en in de lopende tekst.

Let op: vooral bij de tool in Word is het belangrijk om elke bronvermelding handmatig na te lopen. Er kan altijd iets misgaan, waardoor een bron toch niet geheel volgens de APA-normen in de tekst staat. Ook zie je soms dat de tool niet alle benodigde informatie opvraagt in de invoervelden, waardoor er iets ontbreekt in de uiteindelijke referentie.

We weten hoe dat gaat bij scripties: voor je het weet ben je eindeloos bezig met puntjes op de ‘i’ zetten. Doordat je zelf zo intensief met je scriptie bezig bent, is het lastig om fouten in je bronvermelding, spelling of kromme zinnen te ontdekken.

Geen nood: onze editors kijken met een frisse blik naar je scriptie en filteren de laatste foutjes eruit. Wij helpen je graag!