Parafraseren in je scriptie

In je scriptie of essay haal je diverse bronnen aan. Soms citeer je daaruit een stuk: je neemt de woorden letterlijk over met een correcte bronvermelding. Meestal zal er echter sprake zijn van parafraseren. Dit betekent dat je een idee of bevinding van iemand anders herformuleert in je eigen woorden. Om plagiaat te voorkomen, moet je wel op de juiste manier parafraseren. Hoe doe je dat?

Parafraseren betekent dat je het idee of de onderzoeksresultaten van iemand anders in jouw tekst inbrengt zonder de tekst woord voor woord over te nemen. In plaats daarvan gebruik je je eigen bewoordingen. Bij parafraseren hoef je geen dubbele aanhalingstekens te gebruiken (zoals bij citeren), op voorwaarde dat je de tekst inderdaad anders verwoordt dan het origineel.

Door tekst te parafraseren, laat je zien dat je de inhoud van de bron goed begrijpt. Bovendien voorkom je daarmee dat je tekst een opsomming wordt van citaten; je tekst leest prettiger als je dingen in je eigen woorden opschrijft. Door parafraseren op de juiste manier aan te pakken, dus inclusief een correcte bronvermelding, voorkom je (onbedoeld) plagiaat.

Bij een parafrase is het belangrijk dat je je eigen woorden gebruikt. Anders kun je zelfs met een correcte bronvermelding nog van plagiaat worden beschuldigd. Dat geldt bijvoorbeeld als jouw parafrase erg lijkt op het origineel, terwijl je geen aanhalingstekens gebruikt.

Wil je het parafraseren correct aanpakken? Let dan op deze drie criteria:

• Vermeld de bron bij de parafrase.
• Zorg ervoor dat de tekst inhoudelijk overeenkomt met het origineel.
• Gebruik je eigen woorden.

Het is slim om je geparafraseerde tekst naast het origineel te leggen. Dan kun je checken of er niet per ongeluk tekst overlapt. Pas de tekst waar nodig iets aan.

Omdat parafrases altijd in jouw woorden staan, zal elke parafrase van een bron er anders uitzien. Een voorbeeld van een parafrase zie je hieronder.

Jij bent de volgende tekst tegengekomen en wilt die aansnijden in je scriptie:

Uit ons onderzoek onder 5.000 studenten van diverse opleidingen aan de Universiteit Utrecht tussen de 19 en 22 jaar blijkt dat het atrium een belangrijke ontmoetingsplek is. Studenten komen hier samen om met elkaar te brainstormen, aan opdrachten te werken of voor sociaal contact. Het is dan ook belangrijk dat het atrium blijft bestaan. Ook docenten ondersteunen dit. Zij maken net zo goed, al is het minder dan de studenten, veelvuldig gebruik van het atrium. Volgens 78% van de docenten is het belangrijk dat deze centrale ontmoetingsplek de huidige functie behoudt.

Een parafrase kan er dan bijvoorbeeld als volgt uitzien:

Uit onderzoek van Klaassen en Pieters (2018) onder een grote groep studenten blijkt dat het atrium voor studenten belangrijk is. Zij komen in het atrium samen, werken aan opdrachten of sparren met elkaar. Het atrium heeft dus een belangrijkere functie dan dat er enkel lunch wordt gegeten. Ook docenten hechten veel waarde aan de ontmoetingsplek. Niet alleen de studenten, maar ook ruim driekwart van de docenten pleit ervoor dat het atrium blijft zoals het is.

De meeste studenten gebruiken de APA-stijl voor bronvermeldingen. Voor rechtenstudenten geldt de Leidraad voor Juridische Auteurs, waarvoor je op onze site een handige bronnengenerator kunt vinden.

Gebruik je de APA-stijl? Zet dan ergens in de parafrase de naam van de auteur(s) of organisatie van wie de bron afkomstig is. Vermeld daarbij ook het jaartal van de publicatie en - als je ingaat op een specifieke paragraaf uit de tekst - het paginanummer of de paginanummers. Daarnaast zet je in de literatuurlijst de volledige bronvermelding. Daar noteer je bijvoorbeeld ook de titel van de bron, de tijdschriftnaam en diverse andere gegevens.

Een APA-bronvermelding in de lopende tekst ziet er bijvoorbeeld als volgt uit:

Levelt (2007) deed hier eerder onderzoek naar. Uit zijn onderzoek blijkt dat…

Of:
Uit onderzoek van Levelt uit 2007 komt naar voren dat…

Online bronnen parafraseren

Deze parafraseerregels gelden niet alleen voor bronnen uit tijdschriften of boeken. Voor elke bron is het belangrijk dat je een correcte bronvermelding opneemt en voorkomt dat je informatie te letterlijk overneemt.

Kun je geen jaartal van publicatie vinden voor een online bron? Vermeld dan ‘z.d.’ (‘zonder datum’) in de lopende tekst. Is de auteur niet bekend? Vermeld dan de naam van de website als auteur.

Dat ziet er als volgt uit:

Op de website van AthenaCheck (z.d.) is te lezen dat…

Wil je zeker weten dat je geen plagiaat pleegt? Zorg er dan voor dat jouw tekst duidelijk anders is dan de originele bron. Daarbij kan het volgende helpen:

• Leg de originele tekst weg (nadat je deze zorgvuldig hebt doorgenomen) als je je parafrase schrijft. Zo voorkom je dat je zinsdelen overneemt.
• Presenteer de informatie in een andere volgorde.
• Laat informatie weg die voor jouw scriptie of essay niet relevant is.
• Gebruik waar mogelijk synoniemen en vervang eventueel lastige vaktermen door meer begrijpelijke woorden. De website Synoniemen.net kan je helpen om passende synoniemen te vinden.
• Doe een plagiaatcheck. AthenaCheck biedt een professionele plagiaatcheck, waarbij we jouw tekst scannen op plagiaat met de tool TurnItIn. Je tekst wordt dan vergeleken met miljarden bronnen, waardoor je binnen no-time inzicht hebt in mogelijk plagiaat en dit op tijd kunt verhelpen.
• Check of je alle aangehaalde bronnen uit je scriptie of essay ook in de literatuurlijst hebt vermeld.

Een tool die je helpt bij parafraseren bestaat niet. Wel kun je gebruikmaken van onze APA-bronnengenerator of de bronnengenerator voor de Leidraad voor Juridische Auteurs. Die helpen je om bronnen correct te vermelden in je literatuurlijst. Ook dat is een belangrijke stap om plagiaat te voorkomen.