Plagiaat kan in allerlei vormen voorkomen. Meestal is het veel subtieler dan dat je een volledige tekst hebt overgenomen. Vaak is plagiaat ook onbewust. Om je bewust te maken van plagiaat, zodat je het kunt voorkomen, laten we je meerdere voorbeelden van plagiaat zien. Dit zijn de vijf meest voorkomende soorten plagiaat.
Vijf soorten plagiaat
Bij plagiaat is er altijd sprake van dat jij werk van een ander (of - bij zelfplagiaat - van jezelf) overneemt zonder correcte bronvermelding en doet alsof dit een nieuwe tekst van jou is.
Plagiaat kan er in elke tekst anders uitzien. Over het algemeen onderscheiden we vijf soorten plagiaat:
- Verbatim plagiaat: je hebt complete stukken van één tekst ongewijzigd overgenomen in je eigen tekst (zonder dat die tekst als citaat is opgemaakt).
- Parafraseerplagiaat: je formuleert de ideeën van een ander wel in je eigen woorden, maar doet dat zonder correcte bronvermelding of niet volgens de regels voor parafraseren.
- Patchworkplagiaat: je haalt stukjes uit verschillende bronnen en voegt die samen tot jouw tekst, maar zonder correct naar die bronnen te verwijzen.
- Globaal plagiaat: de complete tekst is overgenomen en lever je in als jouw tekst (bijvoorbeeld wanneer je een scriptie van iemand anders als die van jou inlevert). Dit is de meest extreme vorm van plagiaat. Ook als je een ghostwriter inschakelt die de complete tekst voor jou schrijft, is sprake van globaal plagiaat.
- Zelfplagiaat: je hergebruikt delen uit een eerdere opdracht die je al eens hebt ingeleverd of die al eens is verschenen en levert het in alsof het een compleet nieuwe tekst is.
Voorbeelden van plagiaat
Om elk van die vormen van plagiaat concreter te maken, zullen we een aantal plagiaat-voorbeelden bespreken.
1. Verbatim plagiaat
Bij deze vorm van plagiaat neem je delen van een tekst letterlijk over zonder de juiste bronvermelding. Dit kan ook per ongeluk gebeuren als je bijvoorbeeld vergeet om iets als citaat op te maken.
Stel: jij gebruikt een bron waarin de volgende tekst staat:
De definitie van zelfvertrouwen is het vertrouwen hebben dat je ondanks mogelijke hindernissen ergens toe in staat bent en er de juiste vaardigheden voor in huis hebt.
Er is dan sprake van verbatim plagiaat als jij dit als volgt in je scriptie verwerkt:
In deze scriptie hanteren we de volgende definitie van zelfvertrouwen: het vertrouwen hebben dat je ondanks mogelijke hindernissen ergens toe in staat bent en er de juiste vaardigheden voor in huis hebt.
Je hebt dan wel de eerste woorden van de zin veranderd, maar verder is de zin één op één gelijk aan het origineel. Uiteraard mag je de definitie overnemen die iemand anders aanhaalt. Zet er dan wel altijd een bronvermelding bij en zet de geciteerde tekst dan tussen dubbele aanhalingstekens.
2. Parafraseerplagiaat
Van parafraseerplagiaat is sprake als je op zich wel tekst parafraseert, maar de tekst alsnog te sterk op het origineel lijkt of als je er geen juiste bron bij zet.
Stel: jij gebruikt een methode die iemand anders heeft gebruikt en beschrijft die (volledig in je eigen woorden) zoals diegene dat ook doet. Dan is je tekst misschien wel anders, maar heb je wel een idee overgenomen van iemand anders. Dat is alleen toegestaan als je de bedenker van deze methode er op de correcte manier bij vermeldt.
3. Patchworkplagiaat
Patchworkplagiaat is iets subtieler. Je baseert je niet op één tekst, maar hebt teksten of ideeën overgenomen uit diverse bronnen. Van die teksten samen heb je een eigen tekst gemaakt, vaak door de verschillende teksten achter elkaar te zetten en hier en daar woorden te wijzigen.
Uiteraard is het logisch dat je in bijvoorbeeld een theoretisch kader informatie van anderen aanhaalt. Zorg er dan alleen wel voor dat je de regels voor bronvermelding goed toepast. Vergeet ook niet om citaten als citaat te markeren en om teksten op zo’n manier te parafraseren dat ze voldoende afwijken van het origineel. Anders kan er sprake zijn van patchworkplagiaat. Veel plagiaatcheckers kunnen ook deze vorm van plagiaat opsporen.
Hieronder zie je een voorbeeld van plagiaat in deze vorm.
In de originele bronnen staat het volgende:
Bron 1:
Duurzame kleding wordt de laatste tijd steeds populairder. Ongeveer één op de tien Nederlanders koopt kleding bewuster dan tien jaar geleden.
Bron 2:
De meeste duurzame kleding wordt gekocht via de traditionele kledingwinkels die ook een duurzame collectie hebben. Soms is de vraag in hoeverre die kleding écht duurzaam is. Duurzaamheidsspecialisten zetten daar regelmatig hun vraagtekens bij.
Bron 3:
Er is sprake van greenwashing als een bedrijf zich duurzamer voordoet dan het is, met als doel om de consument een positiever en groener beeld van het bedrijf te geven.
Jij maakt daar het volgende van:
Duurzame kleding wordt de laatste tijd alsmaar populairder. Zo’n één op de tien Nederlanders koopt bewuster kledingdan in 2012. Nederlanders kopen de meeste duurzame kleding via traditionele kledingwinkels die ook een duurzame collectie hebben. Duurzaamheidsspecialisten zetten er regelmatig hun vraagtekens bij in hoeverre die kleding echt duurzaam is. Er is dan mogelijk sprake van greenwashing: een bedrijf doet zich duurzamer voor dan het is, met als doel om de consument een positiever en groener beeld van het bedrijf te geven.
Je hebt wel een aantal woorden aangepast (zie de markeringen). Je tekst lijkt echter nog steeds sterk op het origineel. Je hebt de originele tekst onvoldoende geparafraseerd en hebt geen bronnen aangehaald. Door de tekst meer in je eigen woorden te zetten en op de juiste plek een bronvermelding toe te voegen, kun je deze vorm van plagiaat voorkomen.
4. Globaal plagiaat
Dit is plagiaat in de meest extreme vorm. Je hebt een complete tekst van iemand anders overgenomen en doet alsof die tekst van jou is. Dat geldt bijvoorbeeld als je het werk van een medestudent inlevert of als je je scriptie of essay laat schrijven door een ghostwriter. De consequenties zijn groot als de opleiding je op deze vorm van plagiaat betrapt. Het kan zelfs tot schorsing van je studie leiden.
5. Zelfplagiaat
Veel onderwijsinstellingen controleren ook op deze vorm van plagiaat. Je zou misschien denken dat het geen probleem is als je teksten van jezelf aanhaalt zonder bronvermelding. Toch is dat niet de bedoeling. Je mag je eerdere teksten citeren of parafraseren (mét bronvermelding), maar je mag niet doen alsof je een compleet nieuwe tekst presenteert als je iets al eerder hebt geschreven.
Voorkom plagiaat met een plagiaatcheck
Wil jij er zeker van zijn dat je je niet schuldig maakt aan dit soort voorbeelden van plagiaat? Bekijk dan onze tips om plagiaat te voorkomen of - nog beter! - laat een plagiaatcheck doen met onze geavanceerde software. Die kan mogelijke vormen van plagiaat moeiteloos opsporen, waardoor jij plagiaat kunt tegengaan vóórdat je je document inlevert.